Środa Popielcowa nazywana również Popielcem oznacza w Kościele katolickim rozpoczęcie 40-dniowego okresu Wielkiego Postu i przygotowania do Święta Wielkiej Nocy. W trakcie Mszy Świętej dokonuje się obrzędu posypania głowy popiołem. Zgromadzeni wierni słyszą wtedy od kapłana słowa: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” albo: „Pamiętaj, że jesteś prochem i w proch się obrócisz”. Popiół jest przygotowywany z gałązek palm lub innych drzew poświęconych w poprzednim roku w trakcie Niedzieli Palmowej. Posypanie głów wiernych popiołem symbolizuje ułomność i przemijalność człowieka, jest znakiem pokuty i żałoby. Popiół oznacza również oczyszczenie i zmartwychwstanie. Przecież Bóg stworzył człowieka z prochu ziemi i odrodził go w Chrystusie do nowego życia.
Post w Środę Popielcową
W Środę Popielcową obowiązuje post ścisły ilościowy i jakościowy. Wierni spożywają trzy posiłki w ciągu dnia – dwa lekkie i jeden do syta (od 18 do 60 r. życia) oraz wykazują wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych jak w każdy piątek (od 14 r. życia do jego końca).